Những năm gần đây, hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam nói chung và tại tỉnh Nam Định nói riêng đã được nhiều ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, tổ chức, cá nhân hưởng ứng tích cực và đạt được kết quả cao. Được triển khai từ năm 2013, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) tại tỉnh Nam Định đã có những chuyển biến tích cực, người dân đã có ý thức về PCTHTL. Trong đó, nhóm học sinh, sinh viên đã có những thay đổi lớn trong việc PCTHTL.

 Nói chuyện sức khỏe chuyên đề “Phòng chống tác hại của thuốc lá” với giáo viên, học sinh Trường THCS xã Trực Mỹ, huyện Trực Ninh

Ngay khi Luật PCTHTL được Quốc hội ban hành và có hiệu lực từ ngày 01/5/2013, tỉnh Nam Định đã tổ chức thành lập Ban chỉ đạo PCTHTL các cấp, các ngành, các đơn vị, tổ chức phân công cán bộ, xây dựng kế hoạch hoạt động, triển khai thực hiện kế hoạch. Nhiều giải pháp đã được đưa ra, hướng tới mục đích thay đổi hành vi của học sinh, sinh viên về PCTHTL. Thực hiện kế hoạch của Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh, hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo đều xây dựng kế hoạch PCTHTL, trong đó đưa nội dung PCTHTL nói chung, thuốc lá điện tử nói riêng vào chương trình giáo dục bậc THCS, THPT. Sở Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu các đơn vị thành lập, kiện toàn Ban chỉ đạo PCTHTL và xây dựng kế hoạch PCTHTL. Sở Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các đơn vị tích cực thực hiện các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5), Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ ngày 25/5 đến 31/5); chỉ đạo các đơn vị tích hợp, lồng ghép nội dung PCTHTL vào nội dung các môn học chính khóa như Địa lý, Sinh học, Giáo dục công dân và các hoạt động ngoại khóa như sân khấu hóa, trải nghiệm sáng tạo. Các trường đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch năm học, đưa tiêu chí không hút thuốc lá vào tiêu chuẩn thi đua của cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, sinh viên; tổ chức thực hiện xây dựng trường học không khói thuốc lá. Nhiều trường học thực hiện tốt việc xây dựng trường học không khói thuốc lá. Tiêu biểu là Trường THPT A Nghĩa Hưng, Trường đã thành lập ban chỉ đạo PCTHTL, đưa nội dung không hút thuốc lá vào quy chế nội bộ và tiêu chí thi đua của trường. Trường đã tập trung tuyên truyền, vận động các cán bộ, giáo viên, học sinh trong trường thực hiện nghiêm chỉnh Luật PCTHTL; tổ chức các buổi nói chuyện sức khỏe chuyên đề “Phòng chống tác hại của thuốc lá”. Tăng cường công tác kiểm tra công tác PCTHTL, nghiêm cấm việc mua, bán, quảng cáo, tiếp thị các sản phẩm, hình ảnh liên quan đến thuốc lá tại nhà trường. Trường đã triển khai treo pa nô, áp phích, biển cấm hút thuốc tại nơi dễ nhìn thấy, đông người qua lại. Năm 2020, Trường THPT A Nghĩa Hưng đã được Ban chỉ đạo phòng chống tác hại của thuốc lá tỉnh gắn biển đồng công nhận là “Trường học không khói thuốc lá”.

Với vai trò là một tổ chức tập hợp lực lượng thanh niên, những năm qua Tỉnh Đoàn cũng tích cực tham gia công tác PCTHTL. Hàng năm, Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn đều xây dựng và ban hành văn bản tuyên truyền đến Đoàn Thanh niên các huyện, thành phố, các cơ sở Đoàn trực thuộc về công tác PCTHTL, tích cực hưởng ứng Tuần lễ quốc gia không thuốc lá và Ngày thế giới không thuốc lá. Các cấp bộ Đoàn trong tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền về không hút thuốc lồng ghép trong các buổi sinh hoạt chi đoàn, các chương trình tư vấn sức khỏe; tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông của Đoàn như website, bản tin thanh niên, facebook của Đoàn Thanh niên các cấp. Đồng thời tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên và nhân dân không sử dụng thuốc lá trong lễ cưới, lễ tang, lễ hội trên địa bàn, góp phần thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Các cấp bộ Đoàn cũng phối hợp với các cơ quan, đơn vị treo biển báo “Cấm hút thuốc lá”, treo pa nô, băng rôn, khẩu hiệu, tổ chức cho đoàn viên, thanh thiếu niên ký cam kết không hút thuốc lá ở những nơi cấm hút thuốc lá. Tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp trong tỉnh, ngay từ đầu các năm học, các trường đã tổ chức xây dựng kế hoạch triển khai PCTHTL, cho học sinh, sinh viên ký cam kết không hút thuốc lá. Các trường liên tục tổ chức tuyên truyền PCTHTL lồng ghép vào chương trình giảng dạy. Các chi đoàn các khối, lớp tổ chức sinh hoạt chuyên đề tìm hiểu về tác hại của thuốc lá, Luật PCTHTL... qua đó góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của học sinh, sinh viên trong hoạt động PCTHTL.

Giám sát việc thực hiện quy định không hút thuốc lá trong trường học tại Trường THPT Trần Quang Khải, thành phố Nam Định 

Với sự hỗ trợ của Quỹ PCTHTL, hàng năm, Ban chỉ đạo PCTHTL đã tổ chức nhiều hoạt động PCTHTL với học sinh, sinh viên. Năm 2022, Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã tổ chức 02 lớp tập huấn cho 100 giáo viên giảng dạy chương trình ngoại khóa của các trường về PCTHTL, tổ chức nói chuyện sức khỏe chuyên đề về PCTHTL tại 07 trường học với 2.800 giáo viên, học sinh tham gia. Ngoài ra, Ban chỉ đạo PCTHTL tỉnh đã thành lập các đoàn giám sát tổ chức giám sát công tác PCTHTL tại các đơn vị giáo dục, năm 2021, giám sát 17 trường học (01 trường trung cấp, 08 trường tiểu học, 08 trường THCS), năm 2022, giám sát 60 trường học (04 trường tiểu học, 04 trường THCS, 52 trường THPT), kết quả 100% các trường đều đạt đơn vị không khói thuốc lá.

Với việc triển khai nhiều hoạt động sâu rộng, thiết thực hiệu quả, đến nay, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá trong học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh thu hút đông đảo đoàn viên và nhân dân tham gia. Qua đây, đoàn viên thanh niên hiểu rõ hơn về tác hại của thuốc lá, về lợi ích của việc cai nghiện thuốc lá và thực hiện lối sống lành mạnh, tích cực vận động, tuyên truyền người thân và những người xung quanh nói không với thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc góp phần nâng cao đời sống, sức khỏe cho mọi người.

Trình Vũ